Menu
Dossier

Huis- en hobbydieren

In Nederland leven miljoenen huis- en hobbydieren. Bijna 4 miljoen huishoudens hebben 1 of meer huisdieren en naar schatting vijftig- tot honderdduizend particulieren houden hobbymatig landbouwdieren. Deze dieren hebben een positieve impact op de leefbaarheid van een stad of dorp en de zorg voor kwetsbare inwoners. Het gaat dan het niet alleen om dieren binnenshuis, maar ook om dieren in de wei en om het huis.
Bron foto: Uschi Dugulin, Kat huisdier (Pixabay)

Over dit dossier

Inhoudsopgave
Al deze dieren brengen ook een grote verantwoordelijkheid met zich mee, en ook de gemeente heeft hier direct mee te maken. Bijvoorbeeld binnen het sociale domein, bij huisuitzettingen, in de openbare ruimte (inclusief ruimtelijke ordening) en vanuit de zorgplicht in het burgerlijk wetboek voor zwervend aangetroffen dieren.

false

Dierenwelzijn huis- en hobbydieren

Vaak weten mensen niet genoeg over huisdierbezit en hobbydieren en de wettelijke regels die hierbij gelden. Dit kan leiden tot verwaarlozing of mishandeling. De gemeente kan inwoners helpen met goede informatievoorziening en voorlichting over wettelijke regels en veelvoorkomende problemen. De landelijke overheid is het bevoegd orgaan voor regelgeving over dierenwelzijn. Wettelijke regels met betrekking tot huisdieren en hobbydieren zijn vastgelegd in de Wet dieren. Het Besluit houders van dieren, een uitvoeringsbesluit bij deze wet, bevat algemene regels over het houden en de verzorging van dieren.

false

Huis- en hobbydierenlijst

Vanaf 2024 wordt het aantal soorten zoogdieren dat gehouden mag worden in Nederland ingeperkt. Een limitatieve lijst is er al in zeven andere Europese landen. Rondom de invoering van de lijst zouden gemeenten te maken kunnen krijgen met een toename in gedumpte dieren. Veel zal afhangen van de communicatie vanuit het Rijk en eventuele nog op te stellen flankerende maatregelen. Het is relevant voor een gemeente de ontwikkelingen rondom de invoering van de lijst te monitoren.

false

Opvang zwerf- en afstandsdieren

Gemeenten hebben een wettelijke taak voor de tijdelijke opvang van huis- en hobbydieren die op straat zwerven (Burgerlijk Wetboek (boek 5), artikel 8 lid 3). De gemeente moet deze dieren 14 dagen voor de eigenaar bewaren. Als die zich niet binnen 14 dagen meldt, bepaalt de burgemeester wat er met de dieren gebeurt. Doorgaans draagt de burgemeester het eigendom van het dier dan over aan een dierenopvang, waarna het dier geplaats kan worden bij een volgende particuliere eigenaar.

false

Opvang na huisontruiming

Een dier kan ook opvang nodig hebben als gevolg van bijvoorbeeld een huisontruiming. In dat geval is de gemeente verplicht volgens de Algemene wet bestuursrecht (Awb) (artikelen 5:29 en 5:30 Awb) om achtergelaten ‘zaken’ maximaal 13 weken ‘op te slaan’. Als het na die tijd niet lukt om het dier weer terug te brengen naar de eigenaar, dan is de gemeente bevoegd het dier over te dragen aan het dierenasiel, te verkopen of euthanasie te laten uitvoeren.

false

Sociaal beleid en dierenwelzijn

Geldgebrek, fysieke of psychische beperkingen bij de eigenaar, of een verstoorde gezinsrelaties kunnen aanleiding zijn voor afglijdend dierenwelzijn of dierverwaarlozing. In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) komt de sociale hulpverlener vaker ‘achter de voordeur’. Zo vindt in veel gemeenten het ‘keukentafelgesprek’ plaats, dat vaak is uitbesteed aan sociale wijk- of buurtteams. Sociale hulpverleners kunnen een belangrijke rol spelen bij het signaleren van dierenwelzijnsproblemen en actie ondernemen.

false

Dieren in de buitenruimte: honden en hobbydieren

Als gemeente kun je naast opvanglocaties ook voorzieningen in de buitenruimte organiseren, zoals voorzieningen voor honden of het accommoderen van gehouden dieren, denk aan paarden en pony’s, maar ook geiten en schapen. Voorzieningen, die in ieder geval goed zijn voor het dierenwelzijn, maar die ook nodig zijn om ervoor te zorgen dat de openbare ruimte geschikt is voor mensen met èn zonder dieren.

false

Gemeentelijke beleidsnota's met aandacht voor schuilstallen

Identificatie en registratie huisdieren

Het is om meerdere redenen wenselijk dat zoveel mogelijk huisdieren kunnen worden getraceerd naar een eigenaar. Het kan helpen om de (kosten voor de ) zorg aan zwerfdieren voor een gemeente te beperken en draagt bij aan een snelle hereniging van verloren geraakte dieren met de eigenaar (goed voor mens en dier). De chip met transponder is hiervoor de aangewezen methode. Echter, het plaatsen van zo’n chip heeft alleen zin als dieren ook geregistreerd worden in de daarvoor aangewezen databanken.

false

(Woon)overlast: gevolgen voor dieren

Handhaving van dierenwelzijn is in principe geen verantwoordelijkheid van de gemeente. De gemeente kan wel eisen stellen op het gebied van openbare orde en veiligheid die indirect hun weerslag hebben op het dierenwelzijn via de Algemene Plaatselijke Verordening (APV). Deze eisen kunnen worden vastgelegd in de vergunningverlening voor bijvoorbeeld een evenement waarbij dieren worden gebruikt. Bij overtreding van deze eisen kan er een volgende keer de vergunning niet verstrekt worden.

false

Overlast en gevaar door dieren

Het is gebruikelijk om in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) een verbod op overlast door dieren op te nemen, zoals kraaiende hanen of blaffende honden. Hierop kan zo nodig rechtstreeks worden gehandhaafd, zonder tussenkomst van vergunningen.

false

Contact

Reageren op dit dossier, of heb je andere vragen over Huis- en hobbydieren? Laat een reactie achter of neem contact op.