Huis- en hobbydieren

In het Besluit houders van dieren zijn ook regels opgenomen over het bedrijfsmatig houden, fokken en verhandelen of verkopen van gezelschapsdieren. Zo mogen gezelschapsdieren bijvoorbeeld niet verkocht worden aan kinderen onder de 16 jaar, mogen dierenwinkels geen dieren in de etalage hebben en zijn er regels voor het maximale aantal nestjes dat een dier mag krijgen.

De inspecteurs van de Landelijke Inspectiedienst Dierenbescherming (LID) komen in actie na meldingen van dieren in nood bij meldpunt 144. Het gaat dan vooral om gevallen van verwaarlozing van huis- en hobbydieren. Daarnaast voert de LID ook routinecontroles uit bij onder andere dierenwinkels, -pensions en fokkers/handelaren. Bij het bestrijden van dierenleed werkt de LID onder andere nauw samen met de politie en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).

Voor hobbydieren zoals geiten, paarden, varkens en kippen die zonder commercieel doel worden gehouden, gelden vaak andere (en meer) regels dan voor het houden van een regulier huisdier. Hobbydieren vallen namelijk op sommige punten onder de regels voor commercieel gehouden landbouwhuisdieren. Denk hierbij onder andere aan regels omtrent besmettelijke dierziekten, vervoer en huisvesting Iemand die een hobbydier houdt moet bijvoorbeeld bij het vermoeden van een besmettelijke dierziekte een dierenarts inschakelen. Die kan constateren of het eventueel gaat om een ziekte die moet worden gemeld bij de NVWA.

_{Bron foto: Actie na meldingen van dieren in nood (©LID)}

De gemeente is minimaal direct financieel verantwoordelijk voor de opvang, maar met name katten, konijnen en knaagdieren worden vaak niet opgehaald door de eigenaar en zitten gemiddeld veel langer in de opvang (indicatie tussen de 45 en 60 dagen). De wettelijk noodzakelijke vergoeding volstaat daarom niet. Een gemeente maakt daarom bij voorkeur aanvullende afspraken met dierenopvangcentra over zowel vervoer – niet wettelijk vastgelegd - als opvang van huis- en hobbydieren. Almere [link met nota] is een voorbeeld van een gemeente die het vervoer met de dierenambulance als verlengstuk van haar wettelijke taak ziet en bijdraagt in de kosten.

Veel eigenaren brengen om diverse valide en minder valide redenen hun dier naar de opvang om er afstand van te doen. Afstandsdieren worden niet genoemd in het Burgerlijk Wetboek. Gemeenten zouden echter uit voorzorg toch kunnen overwegen mede-verantwoordelijkheid te nemen voor de opvang van deze dieren. In combinatie met een goed voorlichtingsprogramma aan de burger kan worden voorkomen dat meer dieren zwervend op straat belanden.

_{Bron foto: Konijn (©Pixabay)}

De gemeente kan een faciliterende rol spelen door informatie en trainingen aan te bieden aan hulpverleners. Ook kunnen zij financieel bijdragen aan initiatieven die op thuisadressen, of in zorginstellingen ondersteuning bieden bij de verzorging van huisdieren. Er zijn ook organisatie die analoog aan de Blijf-van-Mijn-Lijf huizen zorg aan dieren kunnen bieden in situaties van huiselijk geweld.

Veel gemeenten hebben een minimabeleid geformuleerd, wat inhoudt dat burgers met een laag inkomen bepaalde vergoedingen of kortingen kunnen krijgen. Voor burgers die qua inkomen op of rond het bijstandsniveau zitten, gelden er vanuit de Participatiewet regelingen voor Bijzondere bijstand. Gemeenten kunnen ondersteuning bieden door veterinaire zorg of huisdierziekteverzekeringen in de voorzieningen voor Bijzonder bijstand op te nemen. Of een gemeentelijk noodfonds als onderdeel van minimabeleid. De gemeente Amsterdam heeft bijv. de ADAM-regeling (Amsterdamse Dierenhulp aan Minima-regeling).

Snel naar dossier “Dieren en het sociale domein” (in voorbereiding)

_{Bron foto: Hond en mens (©Flickr)}

Op dit moment is er in ons land alleen sprake van een landelijke chipplicht voor honden. Daar is allereerst voor gekozen vanwege de zorg om de insleep van rabiës in ons land (wat nu weer speelt rondom Oekraïne) en omdat de internationale malafide handel in honden een ongekend grote omvang heeft en veel dierenleed met zich meebrengt. De regels die gelden voor I&R hond zijn recent aangescherpt.

Omdat er in ons land veel katten worden gehouden (ca. 3 miljoen) en de kans op verloren raken, of gedumpt worden daarmee ook groter is dan bij andere dieren waar er minder van zijn, zou een gemeente zeker baat hebben bij een landelijke chip- en registratieplicht voor katten. De gemeente zou die plicht in principe kunnen organiseren in een APV, dat kan alleen onder de noemers openbare orde & veiligheid en volksgezondheid. Voor gemeenten daarmee niet de meest voor de hand liggende keuzes, ook niet omdat katten zich niet per se aan de gemeentegrenzen houden.

Gemeenten Den Haag en Zaanstad zijn voorbeelden van gemeenten die de chipplicht voor katten en het opzetten van een centraal registratiepunt ondersteunen.

Het ministerie van LNV onderzoekt op dit moment opnieuw de optie van een landelijke chipplicht voor katten.

_{Bron foto: Golden Retriever puppy’s (©Max Pixel)}

Om de openbare orde te handhaven, kan de gemeente een gevaarlijk dier in beslag nemen, in samenspraak tussen burgemeester en politie. Dit kan opgenomen zijn in de APV, maar ook rechtstreeks op last van de burgemeester gebeuren (artikel 172 lid 3 Gemeentewet).

Een voorbeeld van de inzet van bestaande gemeentelijke bevoegdheden is het opstellen van een bijtprotocol waarin staat hoe de gemeente in samenwerking met de politie zal optreden bij bijtincidenten door honden. Met bijtincidenten moet zorgvuldig worden omgegaan. Zowel het slachtoffer, de hond als zijn eigenaar zijn hierbij gebaat.

_{Bron foto: Hond met muilkorf (Bron: Pixabay)}