Hoewel gemeenten nauwelijks bevoegdheden hebben als het gaat om dierenwelzijn, hebben ze wel wettelijke taken en –verplichtingen die raken aan de omgang met dieren en dierenwelzijn.
Dossier
Wet- en regelgeving
Vanuit wet- en regelgeving is de directe rol van de gemeente bij dierenwelzijn beperkt. Veel wettelijke taken en bevoegdheden rondom dieren liggen bij landelijke of provinciale instanties. De landelijke overheid is op grond van de Wet dieren het bevoegd orgaan voor regelgeving over dierenwelzijn. Provincies zijn op grond van de Wet natuurbescherming (mede-)bevoegd regels te stellen over het beheer en bestrijding van in het wild levende dieren, maar hebben ook geen directe verantwoordelijkheid voor dierenwelzijn.
Over dit dossier
Bewaarplicht dieren
Gemeenten hebben de wettelijke taak om zwervend aangetroffen (huis)dieren met een vermoedelijke eigenaar te verzorgen en tijdelijk op te vangen. In artikel 8 lid 3 van Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek is vastgelegd dat een gevonden dier, met een vermeende eigenaar, onder de verantwoordelijkheid van de gemeente valt. De gemeente moet deze ‘gevonden zaak’ gedurende 14 dagen voor de eigenaar bewaren.
Dieren in nood
Op grond van artikel 1.11 Wet natuurbescherming heeft eenieder een zorgplicht voor de natuur, waaronder ook (expliciet genoemd) de in het wild levende dieren. Ook de gemeente valt in dit verband onder ‘eenieder’.
Nieuwe wet: Omgevingswet
Naar verwachting gaat in 2022 de Wet natuurbescherming op in de Omgevingswet. Dit gebeurt beleidsneutraal, dat wil zeggen dat materieel de regels niet veranderen. De Omgevingswet biedt straks richtlijnen voor regels en maatregelen die de natuur beschermen.
Video omgevingswet
Animatie omgevingswet
Rijksoverheid
Verstoring in het wild levende dieren
De zorgplicht voor de natuur zoals opgenomen in de Wet natuurbescherming (zie ook “Dieren in nood”) betekent voor organisatoren van evenementen dat er de natuur niet onnodig verstoord mag worden. Denk bij evenementen bijvoorbeeld aan een vuurwerkshow, muziekevenement, motorcrosswedstrijd of hippisch evenement.
Soortenbescherming en rode lijsten
Naast de algemene zorgplicht (artikel 1.11) bevat de Wet natuurbescherming voor de bescherming van soorten drie verschillende beschermingsregimes. In artikel 3.1 Wnb is het beschermingsregime opgenomen voor soorten die zijn beschermd op grond van de Vogelrichtlijn (artikel 1 Vrl). Artikel 3.5 Wnb bevat het beschermingsregime voor soorten die worden beschermd op grond van (bijlage IV van) de Habitatrichtlijn (en de verdragen van Bern en Bonn). Tot slot biedt artikel 3.10 Wnb een beschermingsregime voor overige (nationale) soorten.
Dierenwelzijn bij calamiteiten
Volgens artikel 2 van de Wet Veiligheidsregio’s is het college van burgemeester en wethouders belast met het organiseren van brandweerzorg, rampenbestrijding, crisisbeheersing en geneeskundige hulpverlening.
Openbare orde en veiligheid: weerslag op dierenwelzijn
Alhoewel een gemeente op grond van dierenwelzijn niet rechtstreeks regels kan stellen, kan zij op grond van de Gemeentewet (zie artikelen 172 en 174) in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) wel regels stellen op het gebied van openbare orde en veiligheid.
Woonoverlast: gevolgen voor dieren
De Wet aanpak woonoverlast (Waw) – in de volksmond ook wel de ‘Aso-wet’ genoemd - biedt de gemeente mogelijkheden om woonoverlast sneller aan te pakken. In het geval van langdurige overlast kan de burgermeester officiële waarschuwingen geven en gedragsverandering afdwingen. De voorwaarde is dat buurtbemiddeling niets oplevert. In het kader van stank- en geluidsoverlast kan de gemeente op deze wijze ook effectief ingrijpen in situaties waarin het welzijn van huisdieren wordt aangetast.
Volksgezondheid en dierenwelzijn
De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van de openbare ruimte binnen zijn gemeentegrenzen. Verwijderen van dode dieren uit de openbare ruimte is van belang voor de volksgezondheid en is een gemeentelijke taak.
Minima en dierenwelzijn
Binnen de gemeente wonen ook burgers die niet over voldoende middelen beschikken om in het eigen levensonderhoud te voorzien. Een laag inkomen en huisdierenbezit gaan met regelmaat samen op. Dit hoeft niet problematisch te zijn, maar soms komt men onvoorzien voor hoge uitgaven te staan zoals een dierenartsbezoek.
Contact
Reageren op dit dossier, of heb je andere vragen over Wet- en regelgeving? Laat een reactie achter of neem contact op.