Ecologische pootafdruk verkleinen voor bodem­gezondheid en biodiversiteit

Er zijn 1,8 miljoen honden in Nederland en die moeten allemaal uitgelaten worden. In de meeste gemeenten is het verplicht om hondenpoep op te ruimen, vooral binnen de bebouwde kom. Dit betekent dat je altijd een poepzakje bij je moet hebben om de uitwerpselen van je hond op te ruimen. Buiten de bebouwde kom is het opruimen van hondenpoep vaak niet verplicht, tenzij anders aangegeven. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn in natuurgebieden waar specifieke regels gelden om de natuur te beschermen.  

Poep opruimen 

Sommige plantensoorten kunnen goed omgaan met poep en profiteren daarvan. Denk hierbij aan grassen, brandnetels en distels. Soorten die daar niet zo goed tegenkunnen, of daar minder hard van gaan groeien, die delven het onderspit. ''Dat zijn vaak nou net de soorten die bloemen vormen en daar zijn insecten van afhankelijk,'' legt Ecoloog Wieger Wamelink van de Wageningen Universiteit & research uit. ''Als dan de bloeiende bloemen verdwijnen, verdwijnen ook de insecten voor een deel en vervolgens ook de vogels die daarvan profiteren. Het werkt dus helemaal door in het ecosysteem. Je raakt dan best wel veel soorten kwijt en dat is een probleem.''

Praktijkonderzoek in Gent 

Onderzoekers van de Universiteit Gent hebben geschat dat hondenpoep en hondenurine jaarlijks gemiddeld 11 kg stikstof en 5 kg fosfor per hectare per jaar toevoegen aan natuurreservaten in de buurt van de Belgische stad Gent. Ze stellen dat deze toegevoegde voedingsstoffen aanzienlijk zijn en schadelijk kunnen zijn voor de biodiversiteit en het functioneren van ecosystemen. 

Professor Pieter De Frenne van de Universiteit Gent en hoofdauteur van het onderzoek vertelt over het onderzoek: "We waren verrast door hoe hoog de voedingsstofinvoer van honden kan zijn. Atmosferische stikstofinvoer uit landbouw, industrie en verkeer krijgt terecht veel politieke aandacht, maar honden worden in dit opzicht volledig verwaarloosd.''

De onderzoekers voerde een scenario uit waarin alle honden aan de lijn werden gehouden (zoals wettelijk verplicht in deze reservaten). Ze ontdekten dat dit de bemestingspercentages in het grootste deel van de reservaten verminderde, maar in de kleine gebieden rondom de paden aanzienlijk verhoogde. Over een jaar bedroeg deze input maar liefst 175 kg stikstof en 73 kg fosfor per hectare. 

Professor De Frenne zei: "In ons scenario waarin alle honden aan de lijn werden gehouden, ontdekten we dat in deze geconcentreerde gebieden rond paden de voedingsstofinvoer van zowel stikstof als fosfor de wettelijke limieten voor bemesting van landbouwgrond overschreed. Dit is behoorlijk verbazingwekkend, aangezien ons onderzoek betrekking had op natuurreservaten!" 

In een scenario waarin honden aan de lijn werden gehouden en alle eigenaren de uitwerpselen van hun honden opruimden, ontdekten de onderzoekers dat dit de bemestingsniveaus met 56% voor stikstof en 97% voor fosfor verminderde. Dit komt doordat bijna alle fosfor via hondenpoep in de bodem beland, terwijl stikstof gelijkmatig wordt afgezet door zowel uitwerpselen als urine.

Belasting op de biodiversiteit 

In de huidige methode die stikstof meet in Nederland wordt alleen de neerslag gemeten, dit komt voornamelijk van de veehouderij en verkeer. Andere manieren zoals hondenpoep en hondenplas worden hier niet in meegenomen. Bepaalde planten krijgen hierdoor de overhand. De resultaten uit het onderzoek van de Universiteit van Gent zullen vergelijkbaar zijn van wat in Nederland te vinden is. Wamelink: ''We hebben vergelijkbare honden, die we ze op een vergelijkbare manier uitlaten en wat ook heel belangrijk is, is dat ze hetzelfde eten.'' 

‘’Dit onderzoek is een enorme aanvulling op onze kennis, vervolgd Wamelink. ''Wat is uitgezocht is dat de stikstofdepositie in die kleine Belgische gebieden 21 kg stikstof per hectare per jaar was en dat de ontlasting van de honden kwam op 11 kg stikstof per hectare per jaar. Dat is een behoorlijke hoeveelheid. Dat zijn wel de gebieden dicht bij de stad, dus gebieden verder van de stad kan dat totaal anders zijn, maar dat weten we nog niet.''

Luister hier het volledige interview.